Property, Goods, or Services များအတွက် Notes ထုတ်ဝေခြင်း

တစ္ခါတစ္ရံမွာ ကုမၸဏီေတြက Notes Payable ကို ထုတ္တာဟာ ေငြသားအတြက္ မဟုတ္ဘဲ property, Goods သို႔မဟုတ္ Services မ်ားအတြက္လဲ ထုတ္ပါတယ္။ အဲဒီလုိ ေငြေခ်းစာခ်ဳပ္ကို property, goods or services မ်ားနဲ႔ လဲလွယ္တဲ့အခါမွာ arm's length transaction နဲ႔ ျပဳလုပ္တာျဖစ္ပါတယ္။ arm's length transaction ကို အဓိပၸါယ္ဖြင့္ရမယ္ ဆုိရင္ property, goods or services မ်ားရဲ႕ ေစ်းကြက္ေပါက္ေစ်း ကို ေရာင္းသူ၊ ဝယ္သူ ၂ ဦးစလုံးက ဘယ္သူ႔ပေယာဂမွ မပါဘဲ မိမိတို႔ စိတ္ဆႏၵအတိုင္း လြတ္လပ္စြာ ဆုံးျဖတ္ ႏိုင္တာျဖစ္ပါတယ္။ ဥပမာ အားျဖင့္ အိမ္တစ္လုံးကို အေရာင္းအဝယ္ လုပ္တဲ့အခါမွာ ေရာင္းသူ၊ နဲ႔ ဝယ္သူ သည္ တစ္ဦးနဲ႔ တစ္ဦး ဆက္စပ္မႈမရွိဘူး။ ၂ ဦး စလုံးက ဒီ အိမ္နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ညီမွ်တဲ့   ေစ်းေခၚႏိုင္တဲ့၊ ေစ်းဆစ္ႏိုင္တဲ့ အင္အား ရွိတယ္။ ညီမွ်တဲ့ သတင္းအခ်က္ အလက္ ရရွိႏိုင္မႈ ရွိတယ္။  ၂ ဦးစလုံးက ေနာက္ဆုံး သေဘာတူညီလုိက္တဲ့ ေစ်းသည္ ေစ်းကြက္ေပါက္ေစ်းနဲ႔ အနီးစပ္ဆုံးျဖစ္တယ္။ ဒါမ်ိဳးကို ဆိုလုိတာပါ။ တကယ္လုိ႔သာ ေရာင္းသူနဲ႔ ဝယ္သူက ဥပမာအားျဖင့္ သားအဖ ျဖစ္ေနမယ္။ လင္မယား   ျဖစ္ေနမယ္။ ေကာ္ပိုေရးရွင္း တစ္ခုနဲ႔ ယင္းရဲ႕ လက္ေအာက္ခံ ဌာနခြဲ ျဖစ္ေနမယ္ ဆုိရင္ arm's length မျဖစ္ေတာ့ပါဘူး။ ဘာလုိ႔လဲ ဆိုေတာ့ အခ်င္းခ်င္းဆုိရင္ ေစ်းေလွ်ာ့ေပး ၾကမွာ ျဖစ္တဲ့အတြက္ အေရာင္း အဝယ္က ေစ်းကြက္ေပါက္ေစ်း နဲ႔ မျဖစ္ႏိုင္ေတာ့ ပါဘူး။



ဒီေတာ့ ေငြေခ်းစာခ်ဳပ္ျဖစ္တဲ့ Note နဲ႔ property, goods or services ေတြကို လဲလွယ္ျခင္း အတြက္ arm's length transaction နဲ႔ ျပဳလုပ္တဲ့ အခါမွာ Note ေပၚက stated interest rate ကို သင့္ေလ်ာ္ မွန္ကန္တယ္ လုိ႔ ယူဆပါတယ္။ အဲလုိ ယူဆႏိုင္ဖုိ႔အတြက္လဲ -

• Note ေပၚမွာ interest rate ကို ေဖာ္ျပထား ရမယ္။
•  ေဖာ္ျပထားတဲ့ interest rate ဟာလဲ က်ိဳးေၾကာင္းဆီေလ်ာ္မႈ ရွိရမယ္။ 
• Note ေပၚမွာ ေဖာ္ျပ ထားတဲ့ face amount သည္ အလားတူ ေငြေခ်းစာခ်ဳပ္ရဲ႕ လက္ရွိေပါက္ေစ်း သုိ႔မဟုတ္ လဲလွယ္မဲ့ ပစၥည္းရဲ႕ လက္ရွိ ေငြသားေပါက္ေစ်း ေတြနဲ႔ သိသိသာသာႀကီး ကြဲလြဲမႈ မရွိရဘူး။

အဲလုိ အေျခအေနေတြ ရွိၿပီဆုိရင္ ကုမၸဏီဟာ ေငြေခ်းစာခ်ဳပ္ရဲ႕ present value ကို လဲလွယ္မဲ့ property, goods or services ေတြရဲ႕ ေစ်းကြက္ေပါက္ေစ်းနဲ႔ တုိင္းတာပါတယ္။ သုိ႔မဟုတ္ က်ိဳးေၾကာင္း ဆီေလ်ာ္စြာ ခန္႔မွန္းလုိ႔ ရတဲ့ note ရဲ႕ ေစ်းကြက္ေပါက္ေစ်း  fair value နဲ႔ တုိင္းတာပါတယ္။ ၂ ခုအနက္ ပိုၿပီး ထင္ရွားတဲ့၊ ပိုၿပီး ဆုံးျဖတ္ႏိုင္တဲ့ တန္ဘိုးကို ယူပါတယ္။

Note ေပၚမွာ stated interest rate ကိုမေဖာ္ျပထားရင္ note ရဲ႕ face amount နဲ႔လဲလွယ္မဲ့ property ရဲ႕ ေစ်းကြက္    ေပါက္ေစ်း ျခားနားခ်က္က အတိုးေငြပမာဏ ဘဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဥပမာအားျဖင့္ BB ကုမၸဏီ က AA ကုမၸဏီကို ေငြသားတန္ဖိုး $200,000 ရွိတဲ့ ေျမကြက္ကို ေရာင္းတယ္။ AA က BB ကို ပိုက္ဆံ မေပးဘဲ ၅ ႏွစ္သက္တမ္းရွိတဲ့ $293,866 ရွိတဲ့ zero-interest bearing note ကို ေပးတယ္။ zero interest ျဖစ္တဲ့အတြက္ Future Cash Flow မွာ ႏွစ္စဥ္အတိုးကို တြက္စရာမလုိေတာ့ဘူး။ အခုဆိုရင္ ၅ႏွစ္ သက္တမ္းေစ့ရင္ ေပးရမဲ့ $293,866 ရဲ႕ present value က ေျမကြက္တန္ဘိုး $200,000 ျဖစ္တယ္။ ဒီေတာ့ Time Value Table မ်ား မွတစ္ဆင့္ အတိုးႏႈန္းကို တြက္ႏိုင္ပါတယ္။ Table 2 Present Value of a Single Sum ကေန တြက္ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။

Present Value = Future Value x PVF _{(5, ?)}    

$200,000   =  $293,866 x PVF _{(5, ?)}

PVF _{(5, ?)}  = $200,000 / $293,866

PVF _{(5, ?)}  = 0.680582

Table 2 Present Value of a Single Sum မွာ Period 5 မွာရွိတဲ့ present value မ်ားကို ရွာၾကည့္တဲ့ အခါ 0.68058 ကို 8% တည့္တည့္ေအာက္မွာ ေတြ႔ရမွာဘဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ effective interest rate က 8% ဘဲ ျဖစ္ပါတယ္။

အဲဒီေတာ့ AA နဲ႔ BB ၂ ဖက္စလုံးက ေျမကြက္ကို ေရာင္းတဲ့ေန႔မွာ Note ရဲ႕ face amount ျဖစ္တဲ့ $293,866 ကို record လုပ္ၾကမွာလား ၾကည့္ပါမယ္။ မလုပ္ပါဘူး။ လုပ္လုိက္ရင္ ေျမကြက္ဝယ္သူ AA ရဲ႕ Land Account နဲ႔ ေျမကြက္ေရာင္းသူ BB ရဲ႕ ေရာင္းရေငြဟာ $93,866 ပိုသြားမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ အလားတူ စြာဘဲ BB ရဲ႕ အတိုးရေငြ interest revenue နဲ႔ AA ရဲ႕ အတိုးစရိတ္ interest expense မွာလဲ ၅ ႏွစ္စာ အတြက္ $93,866 ေလ်ာ့ေနမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဘာျဖစ္လုိ႔လဲ ဆိုေတာ့ ေျမကြက္ ေရာင္းရေငြသား $200,000 နဲ႔ note ရဲ႕ face amount $293,866 တုိ႔ၾကားျခားနားခ်က္ $93,866 က အတိုးပမာဏအေနနဲ႔ effective rate 8% မွာ ကိုယ္စားျပဳေနတဲ့ အတြက္ေၾကာင့္ ျဖစ္ပါတယ္။ AA နဲ႔ BB တို႔ ေျမကြက္နဲ႔ note ကို လဲလွယ္တဲ့ေန႔မွာ ဘယ္လုိ စာရင္းသြင္းသလဲ ၾကည့္ၾကမယ္။

Note ရဲ႕သက္တမ္း ၅ ႏွစ္ကာလအတြင္းမွာ AA ကုမၸဏီက discount $93,866 ကို interest expense ထဲသို႔ ႏွစ္စဥ္ amortize လုပ္ပါတယ္။ BB ကုမၸဏီကလဲ discount $93,866 ကို interest revenue ထဲသို႔ ၅ ႏွစ္ကာလ တစ္ေလွ်ာက္ amortize လုပ္ပါတယ္။ ေအာက္ပါ ဇယားကေတာ့ AA ကုမၸဏီအတြက္ Discount Amortization Schedule ျဖစ္ပါတယ္။

AA ကုမၸဏီက  သူရတဲ့ ပမာဏ $200,000 ကို တည္ထားၿပီး discount amortize လုပ္တာပါ။ ဒီေနရာမွာ ၅ ႏွစ္ကာလ အဆုံးမွာ note ရဲ႕ carrying amount က note ရဲ႕ face value $293,866   ျဖစ္သြားပါ တယ္။

AA အတြက္ End of Year 1 နဲ႔ End of Year 5 မွာ journal entry သြင္းတာကို ျပပါဦးမယ္။
 

 ဒီမွာ သတိျပဳရမွာက Interest Expense ဆိုတာ AA ကေန BB ကို ေပးရတဲ့ အတိုး မဟုတ္ဘူးေနာ္။ AA က ဝယ္လုိက္ တဲ့ ေျမကြက္တန္ဘိုးဟာ ျပန္ေပးရမဲ့ note ရဲ႕ face value ထက္ နည္းတဲ့အတြက္ အဲဒီ discount ကို interest expense အျဖစ္နဲ႔  note ရဲ႕ သက္တမ္းတစ္ေလွ်ာက္ ျဖန္႔ၿပီး ခြဲေဝတာပါ။ ၅ ႏွစ္ေစ့တဲ့အခါ AA က BB ကို note ရဲ႕ face value $293,866 ကို ေပးလုိက္ရပါတယ္။

အခု BB ကုမၸဏီအတြက္ Note Discount Amortization Schedule ကို ဆြဲပါမယ္။ ၅ ႏွစ္ေစ့မွ note ေပၚက  face value $293,866 ကို ရမယ္။ အခုသူေပးလုိက္တာက $200,000 တန္ေျမကြက္   ျဖစ္ပါတယ္။ ၾကားက ကြာျခားခ်က္ကိုလဲ BB က interest revenue အျဖစ္နဲ႔ note ရဲ႕ သက္တမ္း တစ္ေလွ်ာက္ ျဖန္႔ၿပီး ခြဲေဝပါမယ္။

BB ကုမၸဏီဖက္က ၾကည့္ရင္ Notes Receivable ျဖစ္ပါတယ္။
Present Value of Notes Receivable = Present Value of Face Amount + Present Value of Interest
                                               = $200,000 + $0
                                               = $200,000
 Note Receivable ရဲ႕ Present Value ကုိ စတည္ၿပီး တြက္ပါတယ္။ ဝယ္သူ AA ကုမၸဏီရဲ႕ Amortization Schedule နဲ႔ မတူတာကေတာ့ ေရာင္းသူ BB ကုမၸဏီဖက္က Cash Received နဲ႔ Interest Revenue ဘဲ ျဖစ္ပါတယ္။ Interest Revenue ဆိုတာကလဲ BB က ေငြသားအေနနဲ႔ ရတာ မဟုတ္ပါ။ Note ရဲ႕ face amount နဲ႔ ေပးလုိက္ရတဲ့ ေျမကြက္ တန္ဘိုး ၾကားထဲက ျခားနားခ်က္ကို Interest Revenue အေနနဲ႔ Note ရဲ႕ သက္တမ္း တစ္ေလွ်ာက္ ျဖန္႔ၿပီး ခြဲေဝတာပါ။

Interest Revenue = Present Value of Notes at the beginning of the period x Effective Interest Rate for the period
                          = $200,000 x 8%
                          = $16,000

Amortization of Discount on Note = Interest Revenue - Cash Interest Received
                                                = $16,000 -$0
                                                = $16,000
Carrying Value of Note at the end of Year 2 = Carrying Value of Note at Year 1 + Discount Amortized
                                                          = $200,000 + $16,000
                                                          = $216,000

ဒါေတြက BB ကုမၸဏီရဲ႕ Amortization Schedule မွာ တြက္ခ်က္တာေတြကို ရွင္းျပတာပါ။ အခု BB အတြက္ End of Year 1 နဲ႕ End of Year 5 ရွိ journal entry သြင္းတာကို ျပပါမယ္။

အေပၚမွာတြက္ထားတဲ့ Amortization မ်ားကုိ Effective Interest Method နဲ႔ တြက္ခ်က္ျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။
အခု ဒီမွာ ခဏနားပါဦးမည္။

Kieso, Weygandt, ႏွင့္ Warfield တုိ႔ေရးသားေသာ Intermediate Accounting  14th edition ကို မီွျငမ္း ဘာသာျပန္ဆုိပါသည္။ 

ျဖဴ ျဖဴ